Wraz z rosnącym wolumenem importu towarów na teren Unii Europejskiej oraz zaawansowaną cyfryzacją procesów celnych, coraz większego znaczenia nabiera Import Control System 2 (ICS2). Ten unijny system kontroli importu to jeden z kluczowych projektów Komisji Europejskiej, który ma zwiększyć bezpieczeństwo transportu towarów, usprawnić analizę ryzyka i ujednolicić procedury celne w całej Wspólnocie.
Od grudnia 2024 roku rozpoczęła się jego pełna implementacja, a w październiku 2025 r. większość przewoźników i spedytorów jest już objęta obowiązkiem korzystania z ICS2.

Spis treści:

1. Czym jest ICS2 – nowy system informacji celnej
2. Kogo dotyczy system kontroli importu ICS2
3. Przywozowa Deklaracja Skrócona (ENS) – dane wymagane w zgłoszeniu
4. Harmonogram wdrażania ICS2 do 2025 roku
5. Obowiązki przewoźników i spedytorów w ramach ICS2
6. ICS2 a poprzedni system ICS – kluczowe różnice
7. Podsumowanie

Czym jest ICS2 – nowy system informacji celnej

Import Control System 2 (ICS2) to system zaawansowanej informacji o ładunkach, wprowadzony przez Unię Europejską w celu usprawnienia kontroli importu towarów oraz poprawy bezpieczeństwa towarów wprowadzanych na obszar celny UE.
Jest częścią unijnego programu Customs Risk Management Framework (CRMF) – Zasad zarządzania ryzykiem celnym, które służą do wykrywania towarów stwarzających potencjalne zagrożenie jeszcze przed ich przybyciem do UE.

Nowy system importu umożliwia wcześniejsze przesyłanie danych dotyczących towarów przez przewoźników morskich, spedytorów i operatorów logistycznych, zanim ładunek dotrze do granicy. Dzięki temu organy celne mogą przeprowadzić analizę ryzyka z wyprzedzeniem, co znacząco zwiększa skuteczność kontroli importu.

Kogo dotyczy system kontroli importu ICS2

Od września 2025 roku ICS2 obejmuje wszystkie rodzaje transportu – morski, drogowy, kolejowy i lotniczy.
Obowiązek stosowania systemu mają wszyscy uczestnicy łańcucha dostaw: przewoźnicy, spedytorzy, armatorzy, operatorzy logistyczni, a także importerzy i sprzedawcy internetowi.

System dotyczy nie tylko importu towarów z Azji czy Ameryki, ale również z krajów sąsiadujących z UE – takich jak Szwajcaria, Norwegia czy Wielka Brytania. Co istotne, przepisy ICS2 mają zastosowanie również do tranzytu towarów przez terytorium Unii.

W praktyce oznacza to, że każdy podmiot uczestniczący w wprowadzaniu towarów na obszar celny UE musi przekazywać zgłoszenia deklaracji ENS w formie elektronicznej, zanim towar opuści port załadunku.

Przywozowa Deklaracja Skrócona (ENS) – dane wymagane w zgłoszeniu

Trzonem systemu ICS2 jest Przywozowa Deklaracja Skrócona (ENS) – dokument elektroniczny składany przed przybyciem ładunku na teren UE.
Zgłoszenie ENS, zgodnie z nowymi wymaganiami dotyczącymi danych, musi zawierać:

• Numer EORI (Economic Operators’ Registration and Identification) – unijny identyfikator podmiotu gospodarczego,
• Kod HS – sześciocyfrowy kod klasyfikujący towar,
• dane sprzedającego, nadawcy, odbiorcy, przewoźnika i spedytora,
• opis ładunku, ilość, miejsce załadunku i rozładunku,
• dane dotyczące transportu, w tym numer konosamentu lub listu przewozowego.

Wszystkie te informacje tworzą zgłoszenie ENS, które przesyłane jest do systemu informacji celnej ICS2.
Niepoprawne lub niepełne zgłoszenia ENS mogą skutkować opóźnieniami, karami lub zatrzymaniem przesyłki przez organy celne.

Harmonogram wdrażania ICS2 do 2025 roku

Proces wdrożenia systemu ICS2 rozpoczął się w marcu 2021 r., a jego ostatni etap wszedł w życie w 2025 roku.
Aktualny stan na 12 października 2025 r. przedstawia się następująco:

• 3 czerwca 2024 r. – 4 grudnia 2024 r. – obowiązek dla przewoźników morskich i żeglugi śródlądowej,
• 4 grudnia 2024 r. – rozpoczęcie okresu przejściowego dla spedytorów i wystawców konosamentów HBL,
• 1 kwietnia 2025 r. – wdrożenie ICS2 w transporcie morskim i kolejowym oraz początek okresu przejściowego dla transportu drogowego,
• 1 września 2025 r. – pełne wdrożenie systemu dla przewoźników drogowych i kolejowych.

Obecnie (październik 2025) wszystkie branże są objęte systemem ICS2, choć niektóre państwa – w tym Polska – korzystają z derogacji umożliwiającej składanie zgłoszeń ENS w starym systemie AIS/ICS do końca maja 2026 r.

Obowiązki przewoźników i spedytorów w ramach ICS2

Nowy system importu ICS2 wprowadza rozszerzone obowiązki przewoźnika i spedytora w zakresie przekazywania danych ENS.
Za poprawne zgłoszenie odpowiada przede wszystkim przewoźnik, jednak w praktyce może ono być złożone także przez importera, odbiorcę lub spedytora działającego w jego imieniu.

W przypadku błędów lub braku deklaracji organy celne mogą wstrzymać ładunek, a odpowiedzialność finansową ponosi przewoźnik.
Dlatego kluczowa jest współpraca między wszystkimi uczestnikami łańcucha dostaw oraz dokładna weryfikacja przekazywanych danych.

Spedytorzy i armatorzy powinni także zapewnić aktualność swoich systemów informatycznych, aby umożliwić automatyczną wymianę danych z platformą ICS2 i uniknąć opóźnień w transporcie towarów.

ICS2 a poprzedni system ICS – kluczowe różnice

Największa różnica między ICS a ICS2 dotyczy zakresu i momentu przekazywania danych.
Nowy system zaawansowanej informacji wymaga, by dane ENS były zgłaszane jeszcze przed odprawą celną eksportową i przed załadunkiem towarów na statek lub środek transportu.

W porównaniu do starego systemu, ICS2 pozwala na dokładniejszą analizę ryzyka i lepszą współpracę między organy celne, spedytorami i przewoźnikami.
Jego celem jest stworzenie jednolitej Europejskiej Bazy Danych Celnych, co znacząco poprawi bezpieczeństwo transportu towarów i skróci czas odprawy.

Podsumowanie

ICS2 to nie tylko techniczne narzędzie, ale też fundament nowego, jednolitego systemu bezpieczeństwa granic UE.
Od października 2025 roku obowiązuje on praktycznie wszystkie podmioty zaangażowane w import towarów, niezależnie od środka transportu.

Wdrożenie systemu ICS2 oznacza dla branży TSL konieczność dostosowania procesów, systemów informatycznych i dokumentacji.
Dzięki temu kontrola importu towarów staje się bardziej przejrzysta, a bezpieczeństwo towarów wprowadzanych na teren Unii – znacznie wyższe.

W kolejnych miesiącach organy celne będą kontynuować proces doskonalenia systemu, a pełna integracja danych ENS w całej UE planowana jest do końca 2026 roku.